فصل دوم پروژه رویکردهای پرخاشگری
مبانی نظری رویکردهای پرخاشگری
پیشینه تحقیق رویکردهای پرخاشگری
پیشینه داخلی رویکردهای پرخاشگری
پیشینه خارجی رویکردهای پرخاشگری
پیشینه پژوهش رویکردهای پرخاشگری
پیشینه نظری رویکردهای پرخاشگری
ادبیات نظری رویکردهای پرخاشگری
چارچوب نظری رویکردهای پرخاشگری
این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق رویکردهای پرخاشگری می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری رویکردهای پرخاشگری تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق رویکردهای پرخاشگری در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.
رویکردهای پرخاشگری
تعیین ماهیت و علت پرخاشگری موضوعی است که از دیرباز توجه دانشمندان علوم مختلف فیزیولوژی ، رفتار شناسی جانوری ، جامعه شناسی و روان شناسی را به خود جلب کرده است ، لذا دیدگاه ها و نظریه های متفاوتی درباره پرخاشگری مطرح شده است و هر کدام از این دیدگاه ها در مورد علت پیدایش پرخاشگری و نحوه کنترل آن عقاید خاص خود را عنوان کرده است . در اینجا به مرور برخی از این دیدگاه ها می پردازیم .
2-3-5-1- رویکرد روان تحلیل گری
" فروید " در نخستین آثار خود ، ریشه ی رفتار آدمی را به طور مستقیم یا غیر مستقیم از کشاننده زندگی می دانست . پرخاشگری در این وهله از موضع گیری وی ، صرفاً واکنشی در قبال منع تکانه های لیبدویی قلمداد می شد . پس از جنگ جهانی اول ناظر ( 1372 ) تدریجاً دیدگاهی دیگر در باب مبنا و ماهیت پرخاشگری اتخاذ کرد . از نظر وی یک کشاننده اصلی ثانوی به نام کشاننده ی مرگ وجود دارد که انرژی آن به سوی موضوع بیرونی هدایت می شود که این اساس پرخاشگری نسبت به دیگران را شکل می دهد . بنابراین از دیدگاه فروید ، پرخاشگری از تغییر مسیر کشاننده خود تخریب گری مرگ از فرد به سوی دیگران نشات می گیرد ( بارون ، 1977 ) .
بدین ترتیب فروید در موضع گیری نخست وجود غریزه ی مستقل را در کنار غرایز صیانت ذات و جنسی نپذیرفت و در وهله بعد با طرح کشاننده ی مرگ در برابر کشاننده ی زندگی پرخاشگری را به منزله ی نمود و نشانه ای از کشاننده ی مرگ تلقی کرد ( بارون ، 1977 ) . " ملانی کلاین " نظریه وجود یک تعارض نخستین بین کشاننده ی زندگی و کشاننده ی مرگ را مورد بازنگری قرار داده است و در این راه به افکار فروید وسعت بخشیده است و با اتکاء بر روان شناسی مرضی کودک و بزرگسال به فراهم آوردن نظریه تحول نخستین که مبتنی بر تعارض مبنایی بین کشاننده زندگی و مرگ است ، پرداخته است . چنین تعارضی موجب می شود که " من " نخستین رشد نایافته در معرض دلهره قرار گیرد ، دلهره ای که تجلی آن در نوزاد خیال پردازی های ویرانگر است ، نیاز به گاز گرفتن ، بلعیدن و جز آن . بنابراین کلاین همانند فروید ، پرخاشگری را نیروی کاملاً ویرانگر می داند ( دادستان ، 1367 ) .
" آنا فروید " که به توصیف منظومه ای از مکانیزم های دفاعی در مراحل تحول بهنجار پرداخته ، فرآیندهای دفاعی مرتبط با پرخاشگری ، مانند همانند سازی با پرخاشگری ، بازگشت پرخاشگری بر علیه خود و پرخاشگری و فرامن را تعیین نموده است . او همچنین آثار متفاوت پرخاشگری را چه از لحاظ خطری که برای سازش یافتگی اجتماعی به همراه دارد و چه از حیث نقش سودمندی که در تحول بهنجار ایفاء می کند ، مشخص نموده است ( دادستان ، 1367 ) .
از نظر " اشپیتز " کشاننده پرخاشگری و لیبیدوئی تواماً در تشکیل روابط موضوعی و ظهور " من " مشارکت دارند و در واقع قدرت اغماض نسبت به ناکامی یا دل آزردگی است که کنش وری اصل واقعیت و سازمان یافتگی فکری را تقویت می کند . مواجه شدن کودک با " نه " به صورت لفظی یا حرکتی ، از سوی موضوع لیبدوئی ، وسیله مناسبی برای ابراز پرخاشگری می گردد و این پرخاشگری از طریق مکانیزم دفاعی " همسان سازی یا ناکام کننده " که بیانگر حرکت کودک از فعل پذیری به نقش فعال است ، متجلی می شود . توانایی کودک در بازگرداندن " نه " و آگاهی از جدایی به غنای روابط موضوعی منتهی می گردد . همچنین این باز ساخت ذهن توزیع انرژی روانی ، از تسلیم فعل پذیر به پرخاشگری فعال ، ظرفیت انتزاع را در کودک ایجاد می کند ( دادستان ، 1367 ) .
از سوی دیگر " کریس " ، هارتمن " و " لونشتاین " فرضیه ی غریزه ی مرگ را نمی پذیرند و معتقدند که پرخاشگری نه تنها نیرویی ویرانگر نیست که انسان را به سکون و نیستی بازگرداند ( فروید ) ، بلکه برعکس موجب بقای فرد می گردد ( دادستان ، 1367 ) . برای " وینی کات " ، پرخاشگری واجد دو معناست . در یک معنا به طور مستقیم یا غیر مستقیم واکنشی به ناکامی است و در معنای دیگر ، یکی از دو منبع اصلی انرژی یک فرد به شمار می رود . وینی کات با رد ویرانگر بودن پرخاشگری ، پرخاشگری را با ایجاد تمایز بین آنچه خود است و آنچه خود نیست ، پیوند می دهد . به دیگر بیان پرخاشگری واکنشی به رویارویی با اصل واقعیت به شمار نمی رود ، بلکه این پرخاشگری است که کیفیت واقعیت خارجی را به وجود می آورد . آنچه در آغاز با آن مواجه هستیم ، حرکت نوزاد است که موجب می شود کودک بر اثر ضربه های تصادفی به اکتشاف دنیایی که " خود کودک " نیست ، دست یابد و روابط موضوعی خود را با آن برقرار سازد ( وینی کات ، 1971 ، 1987 ) .
2-3-5-2- رویکرد رشدی
رشد هیجانی جنبه مهمی از رشد و رسش شخصیت تلقی می شود . اریکسون یکی از معدود نظریه پردازان رشدی می باشد که هیجان را مورد توجه قرار داده است . هر هیجان به طور ذاتی یک کنش سازگارانه دارد ولیکن ، کودکان بزرگتر باید نحوه تنظیم و اصلاح ابرازات هیجانی خود را بیاموزند تا ناسازگار نگردند . کنش منحصر به فرد و سازگارانه خشم ، فراهم کردن انرژی برای انجام فعالیت می باشد . این برانگیختگی فیزیکی نیرومند ، افراد را به فریاد زدن و صدمه زدن در پاسخ به خطا درک شده ، سوق می دهد . به علت پتانسیل خشم برای پیامدهای مخرب ، همه جوامع ، تنبیه های فیزیکی و روانی را برای محدود کردن ابراز خشم آشکار بکار می برند ( توماس ، 2003 ) ………………
فهرست مطالب
چارچوب نظری و پیشینه رویکردهای پرخاشگری
مبانی نظری تحقیق رویکردهای پرخاشگری
چکیده: 1
1-7- تعاریف مفاهیم 9
1-7-1- تعاریف نظری: 9
فصل دوم : پیشینه تحقیق
2-3- پرخاشگری
2-3-1- تعریف پرخاشگری 26
2-3-2- عوامل پیش بینی کننده پرخاشگری 27
2-3-3- اختلالات مرتبط با پرخاشگری 28
2-3-5- رویکردهای پرخاشگری 32
2-3-5-1- رویکرد روان تحلیل گری 32
2-3-5-2- رویکرد رشدی 34
2-3-5-3- رویکرد ذاتی بودن پرخاشگری 35
2-3-5-4 تعلیم شیوه های پرخاشگرانه رفتار: 36
2-3-5-5- رویکرد انگیزشی 36
2-3-5-6- رویکرد موقعیتی 37
پیشینه تحقیق رویکردهای پرخاشگری
منابع
